حتما شما هم بارها و بارها وصف برخی کلمات را شنیده‌اید که از زبان برخی سخنرانان خارج شده که انسان به محض شنیدن، نوعی انزجار در وجودش حاصل می‌شود و نسبت به سخنران، بد بین می‌شود. گاهی هم در حد بدبینی نیست، بلکه جایگاه سخنران، در ذهن انسان بسیار پایین آمده و از اثر سخنش کاسته می‌شود.

 

همانطور که استفاده از لغات فصیح و زیبا، به سخنرانی شما جذابیت می دهد، به همان اندازه، یک واژه زشت، می‌تواند جایگاه فعلی شما را تا حد بسیار زیادی تنزل دهد.

 

متکلم فصیح باید مراقبت کند که در کرسى خطابه، سخنانش به لغات زشت و الفاظ قبیح آلوده نگردد و کلماتى که بر خلاف ادب است، به زبان نیاورد. چه، زشتگویى در شنوندگان اثر بد مى‏گذارد و گاهى آنان را از گوینده سخن منزجر مى‏نماید. سخنران، هر قدر فصیح باشد، با گفتن کلمات رکیک و خلاف ادب، قدر و منزلت اجتماعى‏اش کاهش مى‏یابد و افراد وزین او را ترک مى‏گویند. على (علیه السلام) در این باره فرموده است:

ایاک و ما یستهجن من الکلام فانه یحبس علیک اللئام و ینفر عنک الکرام.(1)

از سخنان قبیح و مستهجن پرهیز نما، که زشتگویى، فرومایگان را در اطرافت نگاه مى‏دارد و عناصر شریف و بزرگوار را از گردت پراکنده مى‏سازد.

آثار سوء و نتایج بدى که از سخنان زشت عاید سخنران مى‏گردد، منحصر به شنوندگان حاضر در مجلس نیست، بلکه اینان پراکنده مى‏شوند و آن چه در مجلس نیست، بلکه اینان پراکنده مى‏شوند و آن چه در مجلس گذشته است، با دگران در میان مى‏گذارند و آنان نیز نسبت به گوینده بدبین مى‏شوند. خلاصه، به هر نسبت که سخنان زشت سخنور بخش مى‏گردد، به همان نسبت، بر ضرر وى مى‏افزاید و بیش از پیش مورد انزجار مردم واقع مى‏شود.

 

عن على (علیه السلام) قال: عجبت لمن یتکلم فیما ان حکى عنه ضره و ان لم یحک عنه لم ینفعه.(2)

على (علیه السلام) فرموده است: عجب دارم از کسى که در چیزى سخن مى‏گوید، که اگر از وى حکایت کنند، زبان مى‏برد و اگر نقل نکنند، نفعى عایدش نمى‏گردد.

 

بنابر این، اگر در مواردى ضرورت ایجاد کند که خطیب اسلامى، در خلال بحث خود، به منظور پاره‏اى از احکام الهى، پیرامون روابط جنسى غیر مشروع یا روابط جنسى غیر طبیعى سخن بگوید و به مستمعین تذکراتى بدهد، باید از کلماتى هم مانند: عمل منافى با عفت، آمیزش‏هاى غیر قانونى، روابط غیر مشروع، انحراف جنسى، و دیگر الفاظى نظایر این‏ها استفاده کند و زبان را به الفاظ زشت و کلمات قبیح نیالاید.

 

متکلم فصیحى که مردم از شر زبانش در خوف و هراس‏اند. از او، بر عرض و شرف خود ایمنى ندارند، به مراتب بدتر از سخنرانى است که زشت مى‏گوید و کلمات قبیح به زبان مى‏آورد.

 

زیان و ضرر زشت گویى، عاید گوینده آن مى‏شود و زشتگو، خود از آن آسیب مى‏بیند و به فرموده على (علیه السلام)، فرومایگان را در اطراف خود نگه مى‏دارد و عناصر شریف و بزرگوار را از گرد خود پراکنده مى‏سازد، ولى شر کسى که مردم از زبان او خائف‏اند، دامن گیر آنان مى‏شود.

عن النبى صلى الله علیه و آله قال: یا على من خاف الناس من لسانه فهو من اهل النار.(3)

از رسول اکرم صلى الله على و آله روایت شده که فرمود: اى على، کسى که مردم از زبانش بترسند، او اهل ذوزخ است.

 

سخنرانى که بد زبان است و مردم از شر سخنان او خائف‏اند، براى آن که دچار هتک و اهانت نشوند و عرض و شرفشان در معرض خطر قرار نگیرد، از وى احترام مى‏کنند، دستورش را اجرا مى‏نمایند، و مورد تکریمش قرار مى‏دهند. چنین اطاعت و تکریمى، نه فقط ارزش انسانى و اسلامى ندارد، بلکه موجب عذاب الهى است و به هر نسبتى که بیشتر احترامش کنند، عذابش بیشتر خواهد بود.

 

عن النبى صلى الله و آله قال: ویل لمن تزکیه الناس مخافه شره ویل لمن اطیع، مخافه جوره ویل لمن اکرم مخافه شره.(4)

رسول اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم) فرموده است: واى بر آن کسى که مردم از ترس شرش، او را به خوبى یاد مى‏کنند. واى بر آن کسى که مردم از ترس جور و ستمش، از وى اطاعت مى‏نمایند. واى بر آن کسى که مردم از خوف شر او، احترامش مى‏کنند.

 

و عنه صلى الله علیه و آله شر الناس عند الله یوم القیامه الذین یکرمون اتقاء شرهم.(5)

و نیز فرموده است: بدترین مردم نزد خداوند، در قیامت، کسانى هستند که مردم براى مصون ماندن از شر آنان، احترامشان مى‏کنند.

فصاحت کلام و طلاقت زبان، از جهت آثار بد و عوارض ناروایى که مى‏تواند به بار آورد، آن قدر خطرناک است که رسول اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم)، ضمن حدیثى، چنین فرموده است:

اما انه یعط احد فى دنیاه شیئاً هو اضر له فى آخرته من طلاقه لسانه.(6)

به هیچ کس در دنیا چیزى عطا نشده است، که براى آخرت وى زیان بار تر از طلاقت زبانش باشد.

نوشته شده در یکشنبه 90/2/4ساعت 8:50 عصر توسط دلدار نظرات ( ) | |